بعد از این‌که نهادها شکل گرفتند و به درجه‌ی هوشمندی لازم رسیدند به‌تدریج به درجه‌ای از بلوغ می‌رسند که حتی می‌توانند به حوزه‌های مختلف تمدنی مهاجرت کنند و در یک محیط جدید فعالیت کرده و خدمات ارائه دهند؛ اما این انتقال چگونه ممکن است؟

موسسه مطالعات استراتژیک و بین المللی واشینگتن در مقاله ای تاکید کرد تیم اقتصادی حسن روحانی بسیار ناکارآمد است و با وضع فعلی قادر نخواهد بود تعلیق تحریم ها را بدل به بهبودی موثر در اقتصاد ایران کند.

در بخش اول از این سلسله مقالات به موضوع گسترش اسلام در اسپانیا و رشد این کشور از حیث اقتصادی، سیاسی و اجتماعی پرداخته و نمونه‌های متعددی از این رشد در حوزه‌های مختلف مطرح شد. حال باید بررسی کرد که چه عاملی در تمدن اسلامی حضور ‌داشت که در بهترین شکل به جامعه خدمات می‌داد؛